Wiadomości

"Ebru – sztuka malowania na wodzie" - to temat kolejnego przystanku cyklu "Orient Express. Sztuka", który 21 marca odbył się w Centrum Sztuki Współczesnej "Znaki Czasu" w Toruniu.

Gościem wydarzenia był Faruk Demir – turecki artysta, mistrz marmurkowania i kaligrafii, specjalizujący się w tradycyjnej i współczesnej technice ebru - historycznie związanej z Turcją formie sztuki malowania na wodzie.

Spotkanie miało postać prelekcji połączonej z pokazem i poświęcone będzie prezentacji sztuki ebru – tradycyjnej, liczącej kilkaset lat techniki tradycyjnego malarstwa na wodzie, znanego w Polsce jako „sztuka marmurkowania”. Nazwa ta pochodzi od przenoszonego z wody na papier wzoru, który przypomina swoim wyglądem deseń marmuru. Wcześniej barwniki zostają umieszczone na powierzchni wody, którą sporządza się w specjalnym naczyniu, mieszając z substancją zagęszczającą (tragakantą – nektarem pochodzącym z krzewów traganka gumodajnego lub sproszkowanym karagenem – substancją otrzymywaną z wodorostów). Dzięki dodaniu do pigmentów żółci zwierzęcej farby rozprzestrzeniają się po powierzchni wody i nie mieszają się, ani nakładane obok siebie, ani nakładane jedna na drugą. Do nanoszenia farb wykorzystuje się naturalne pędzle, wykonane z końskiego włosia i drzewa różanego, a dodatkowo różnego rodzaju narzędzia do rozprowadzania barwników i nadawania im kształtów, takie jak szpilki, igły czy grzebienie. Tworzone w ten sposób obrazy są unikatowe, nie tylko ze względu na specyficzną technikę, ale przede wszystkim z uwagi na to, że są oryginalne i niepowtarzalne, bowiem raz powstałego wzoru nie da się skopiować – powstaje on nie tylko pod dotykiem dłoni artysty, ale i przy udziale natury – falującej, pozostającej wciąż w ruchu wody. Odbicie na papierze wcześniej stworzonego na wodzie wizerunku może wydawać się dość łatwe, jednak proces tworzenia ebru wymaga nie tylko zdolności artystycznych, doskonałej znajomości wykorzystywanych w tej technice składników i ich właściwości, ale także niezwykłej precyzji, cierpliwości i delikatności. Co sprawia, że „sztuka marmurkowania” cieszy się coraz większą popularnością w Polsce, a organizowane warsztaty przyciągają dziesiątki chętnych? Przede wszystkim fakt, że ebru to zarówno nietuzinkowy sposób na rozwijanie uzdolnień plastycznych, jak i interesująca forma spędzania czasu wolnego. Jeśli dodamy do tego funkcje terapeutyczne: usprawnienie koordynacji wzrokowo-ruchowej, rozwijanie sprawności manualnych, poprawę koncentracji, wyciszenie i relaks, trudno oprzeć się zaproszeniu do malowania na wodzie.

Faruk Demir – urodził się w 1987 r. w Izmirze (Turcja). W 2007 roku przyjechał do Polski i ukończył studia wyższe w Warszawie, gdzie do dziś mieszka wraz z żoną i dwójką dzieci. Współpracuje z kilkoma uniwersytetami jako doradca międzynarodowy, ale przede wszystkim zajmuje się zawodowo sztuką ebru, którą zafascynował się w 2006 r. w Izmirze. Prowadzi w Warszawie własną pracownię artystyczną, organizuje warsztaty i pokazy sztuki malowania na wodzie nie tylko w Polsce i w Turcji, ale i wielu innych krajach w Europie, Azji i Afryce. Poza papierowym marmurkowaniem pasjonuje się kaligrafią, bowiem w jego opinii obie te dziedziny – sztuka ebru i sztuka kaligrafii – są ze sobą związane i wzajemnie się uzupełniają. Prowadzi działalność na rzecz popularyzacji wiedzy i umiejętności w zakresie sztuki malowania na wodzie, która – pod nazwą Tureckie Ebru – została w 2014 r. formalnie zarejestrowana przez UNESCO jako część niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości.

Cykl "Orient Express" organizowany jest przez Koło Naukowe Arabistów „Zahra as-Sahra” przy Pracowni Języka i Kultury Arabskiej UMK pod opieką dr Magdaleny Lewickiej.